RTGS Full Form In Marathi आजच्या लेखात आपण RTGS या शब्दाचा full form जाणून घेणार आहोत. आपण या शब्दाचा पूर्ण अर्थ जाणून घेणार आहोत.
RTGS full form | RTGS meaning in marathi | what is RTGS (RTGS म्हणजे काय) | RTGS long form | RTGS चे फायदे (RTGS benefits) | RTGS चा वापर (use of RTGS)
आरटीजीएस फुल फॉर्म RTGS Full Form In Marathi
RTGS full form in Marathi | RTGS long form in marathi
RTGS चा full form म्हणजेच RTGS चा long form Real-time gross settlement (रिअल टाइम ग्रॉस सेटलमेंट) हा असा आहे. हि ऑनलाईन आणि ऑफलाईन दोन्ही पद्धतीने पैसे पाठवू शकेल अशी प्रणाली आहे.
RTGS म्हणजे काय? | RTGS meaning in Marathi –
RTGS म्हणजे Real-Time Gross Settlement ही एक पैसे पाठवण्याची सिस्टीम आहे. याद्वारे एका बँक खात्यातून दुस-या बँक खात्यात रिअल-टाइममध्ये आणि एकूण सेटलमेंट आधारावर पैसे हस्तांतरित केले जातात. ‘रिअल-टाइम’ या शब्दाचा अर्थ असा आहे की RTGS द्वारे व्यवहार पाठविणाऱ्याने सुरू केल्यावर सेटलमेंट म्हणजे पेमेंट व्यवहार करण्यासाठी कुठलाही वेळ लागत नाही. व्यवहार केल्यानंतर ते त्याच वेळेस पूर्ण होतात. सूचनांची प्रक्रिया नंतरच्या काळात न होता प्राप्त झालेल्या वेळी होते. व्यवहार पूर्ण करण्यास विलंब केला जात नाही.
‘ग्रॉस सेटलमेंट’ (Gross Settlement) म्हणजे निधी हस्तांतरित करण्यासंबंधीच्या सूचना हया दोन्हीकडे दिल्या जातात म्हणजेच निधी पाठविणारा आणि प्राप्त करणारा दोन्हींना निधी हस्तांतरित करण्याची माहिती असते. व्यवहार हा इतर कोणत्याही व्यवहाराशी बंडलिंग किंवा न जोडता केला जातो. वन-टू-वन तत्त्वावर सेटलमेंट केला जातो. ‘ग्रॉस सेटलमेंट’ सूचित करते की निधी हस्तांतरण सूचनांचे सेटलमेंट ही सूचना-दर-सूचनेनुसार होते. जशी आपण देऊ सूचना त्याप्रमाणे व्यवहार होतो.
1985 पर्यंत, तीन केंद्रीय बँकांनी RTGS प्रणाली लागू केली, तर 2005 च्या अखेरीस 90 केंद्रीय बँकांनी RTGS प्रणाली लागू केली.
RTGS ची वैशिष्टे | RTGS Features –
RTGS द्वारे मनी ट्रान्सफरबद्दल आवश्यक माहिती :
- RTGS द्वारे केलेल्या व्यवहारांवर वन-टू-वन पद्धतीने प्रक्रिया केली जाते.
- RTGS सुविधेचा वापर वर्षातील कोणत्याही दिवशी केव्हाही करता येतो. याला वेळेचे बंधन नाही. सुट्टीच्या दिवशीही हा व्यवहार होऊ शकतो.
- RTGS (रिअल टाइम ग्रॉस सेटलमेंट) पद्धत ही सोपी, सुरक्षित असल्याने ही मोठ्या रकमेच्या व्यवहारांसाठी वापरली जाते.
- RTGS सेवा ऑनलाइन आणि ऑफलाइन दोन्ही पद्धती वापरून वापरली जाऊ शकते. यामध्ये NetBanking ( नेट बँकिग ) आणि बँक शाखेत जाऊन, अशा दोन्ही पद्धतीने केला जातो.
- RTGS द्वारे व्यवहार प्रक्रिया करण्यासाठी, खालील माहिती असणे आणि भरणे आवश्यक आहे –
- हस्तांतरित करावयाची रक्कम
- बँक खाते क्रमांक
- लाभार्थीचे नाव
- बँकेची शाखा
- लाभार्थीचा IFSC
- लाभार्थीची बँक शाखा
6. तुमचे डेबिट कार्ड आणि क्रेडिट कार्ड पेमेंट करण्यासाठी पेमेंटचा RTGS मोड वापरला जाऊ शकतो.
7. रु. 2 लाख पेक्षा जास्त कितीही रकमेचे व्यवहार RTGS द्वारे होऊ शकतात.
8. कोणत्याही कारणास्तव जर लाभार्थीच्या खात्यात निधी जमा झाला नाही उदा. जसे खाते अस्तित्वात नाही किंवा खाते फ्रीझ स्थितीत आहे, तर एक तासाच्या आत किंवा RTGS व्यवसाय दिवस संपण्यापूर्वी निधी मूळ बँकेकडे परत खात्यात जमा केला जातो.
RTGS चे फायदे | RTGS Benefits –
RTGS सेवेला अनेक वापरकर्ते खालील कारणांमुळे प्राधान्य दिले जाते –
- हे रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया द्वारे व्यवस्थापित केले गेले असल्याने, RTGS ही निधी हस्तांतरित करण्याची एक सुरक्षित आणि किफायतशीर पद्धत आहे.
- RTGS रीअल-टाइम निधी हस्तांतरित करण्यास अनुमती देते. म्हणजेच कुठलाही वेळ ना जाता रक्कम पाठवली जाते.
- RTGS द्वारे केलेल्या व्यवहारांवर कोणतेही अतिरिक्त शुल्क लागू नाही. ऑनलाईन पैसे पाठवताना शुल्क आकारले जात नाही.
- RTGS सेवा वर्षभर 24*7 वर मिळू शकते. वर्षातील कुठल्याही दिवशी, कोणत्याही वेळी तुम्ही व्यवहार करू शकता.
- RTGS द्वारे केले जाणारे व्यवहार इंटरनेट बँकिंग वापरून कोठूनही सुरू केले जाऊ शकतात. जागा आणि वेळेची अट नाही.
- सर्व RTGS व्यवहार कायदेशीररित्या होतात; त्यामुळे फसवणूक होण्याचा धोका कमी आहे आणि कुठलाही गोंधळ होत नाही.
- जर, RTGS द्वारे हस्तांतरित केलेली रक्कम तुमच्या लाभार्थ्यापर्यंत पोहोचली नाही, तर पेमेंट मिळाल्यापासून एक तासाच्या आत हीच रक्कम मूळ खात्यात परत केली जाईल. म्हणुन व्यवहार हा निश्चिंत होतो.
- RTGS द्वारे हस्तांतरित करता येणारी किमान रक्कम रु. 2,00,000 एवढी आहे.
- RTGS द्वारे हस्तांतरित करता येणाऱ्या रकमेवर कमाल मर्यादा नाही.
- RTGS द्वारे केलेला व्यवहार स्पष्टपणे ओळखण्यासाठी, प्रत्येक व्यवहाराला UTR क्रमांक दिला जातो, जो 22 वर्णांचा कोड असतो, प्रत्येक व्यवहारासाठी अद्वितीय असतो.
RTGS व्यवहार कसा करावा? | How to transfer money using RTGS –
RTGS व्यवहार ऑनलाइन तसेच ऑफलाइन पद्धतीने करता येतात. ही सेवा दोन्ही पद्धतीने उपलब्ध आहे. तुम्ही निवडलेल्या मोडवर अवलंबून, तुम्हाला खाली नमूद केलेल्या गोष्टींचे अनुसरण करणे आवश्यक आहे:
1) नेटबँकिंगद्वारे RTGS :
कुठलाही वेळ ना घालवता, त्वरित निधी हस्तांतरित करण्यासाठी, पैसे पाठवण्यासाठी ही प्रणाली वापरली जाऊ शकते. आपण प्रथम आपल्या नेट बँकिंग (NetBanking) पोर्टलद्वारे RTGS सेवांसाठी ऑनलाइन नोंदणी करणे आवश्यक आहे. एकदा ते पूर्ण झाल्यावर, तुम्हाला ऑनलाईन लाभार्थीसाठी RTGS तपशील, तुम्हाला हस्तांतरित करायची असलेली रक्कम आणि पेमेंट प्रमाणित करणे आवश्यक आहे. आवश्यक ती सर्व माहिती भरून लगेच पेमेंट केले जाते.
2) बँकेद्वारे RTGS :
जर तुम्हाला RTGS नेट बँकिंगमध्ये प्रवेश नसेल किंवा टी सेवा उपलब्ध नसेल तर तुम्ही RTGS सिस्टीम ऑफलाइन वापरून एका खात्यातून दुसऱ्या खात्यात पैसे ट्रान्सफर करू शकता.यासाठी तुम्हाला फक्त तुमच्या जवळच्या बँकेच्या शाखेला भेट द्यावी लागेल. तिथे गेल्यानंतर लाभार्थी तपशीलांसह RTGS फॉर्म भरा आणि रक्कम रोख किंवा चेकमध्ये भरा. यानंतर RTGS द्वारे पैसे पाठवले जातील.
RTGS शुल्क | RTGS Charges –
RTGS Inward Transactions (अंतर्गत व्यवहार) :
व्यवहारांसाठी कोणतेही शुल्क आकारले जात नाही. RBI ने RTGS चे सर्व प्रकारच्या बँकेसाठी व्यवहार शुल्क रद्द केले आहेत.
RTGS Outward Transactions (बाह्य व्यवहार) :
रु. 2 लाख ते रु. 5 लाख दरम्यानच्या व्यवहारांसाठी कर 24.5 आणि 5 लाखांपेक्षा जास्त व्यवहारांसाठी 49.5 रुपयांपेक्षा जास्त शुल्क आकारले जात नाही (कर असेल तर तो वजा करून).
बँका कमी दर आकारू शकतात, परंतु RBI ने निर्धारित केलेल्या दरांपेक्षा जास्त नाही
याप्रकारे आपण RTGS चा पूर्ण अर्थ बघितला.
FAQ’s
RTGS पेमेंट पद्धत काय आहे?
रिअल-टाइम ग्रॉस सेटलमेंट, अधिक सामान्यतः RTGS म्हणून ओळखले जाते, ही एक सामान्य निधी हस्तांतरण पद्धत आहे जी ग्राहकांना एका बँक खात्यातून दुसर्या बँक खात्यात इलेक्ट्रॉनिक पद्धतीने पैसे हस्तांतरित करू देते. निधी हस्तांतरण पद्धत रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) द्वारे राखली जाते आणि ती केवळ देशांतर्गत हस्तांतरणासाठी लागू आहे.
RTGS किंवा NEFT कोणता वेगवान आहे?
पेमेंटचा वेगवान प्रकार आपल्या व्यवहाराची निकड आणि रकमेवर अवलंबून असतो. जर तुमचा रु.च्या वर व्यवहार असेल. 2 लाख, RTGS हा पेमेंटचा एक जलद आणि अधिक प्रभावी मार्ग आहे. तथापि, कमी रकमेच्या कोणत्याही पेमेंटसाठी, NEFT हा पेमेंटचा अधिक कार्यक्षम प्रकार आहे.
RTGS साठी चेक आवश्यक आहे का?
येथे लक्षात ठेवण्याचा एक महत्त्वाचा मुद्दा असा आहे की, जर रक्कम 2,00,000 रुपयांच्या वर असेल, तर तुम्हाला नियमांचा एक भाग म्हणून RTGS फॉर्मसह चेक पत्रक द्यावे लागेल, परंतु तुमच्याकडे चेकबुक नसले तरीही. त्या क्षणी - बँक साधारणपणे तुमच्या नावावर तात्पुरत्या चेकबुकची व्यवस्था करते.
RTGS साठी किमान रक्कम किती आहे?
आरटीजीएस प्रणाली प्रामुख्याने मोठ्या मूल्याच्या व्यवहारांसाठी आहे. RTGS द्वारे पाठवायची किमान रक्कम ₹ 2,00,000/- आहे ज्याची कमाल मर्यादा नाही.