पीएफएमएस फुल फॉर्म PFMS Full Form In Marathi

PFMS Full Form In Marathi आपण अनेकदा PFMS हा शब्द ऐकला असेल पण त्याचा full form तुम्हाला माहित नसेल किंवा तुम्हाला त्याचा मराठी अर्थ कळत नसेल. आजच्या लेखात आपण PFMS या शब्दाचा full form जाणून घेणार आहोत. फक्त एवढेच नाहीतर आपण या शब्दाचा पूर्ण अर्थ जाणून घेणार आहोत.

पीएफएमएस फुल फॉर्म PFMS Full Form In Marathi

PFMS full form in Marathi | PFMS long form in marathi

PFMS चा full form म्हणजेच PFMS चा long form हा Public Financial Management system असा आहे. PFMS चा मराठी अर्थ हा सार्वजनिक वित्तीय व्यवस्थापन सेवा असा आहे.

• एनसीबी फुल फॉर्म

PFMS म्हणजे काय? (What Is PFMS In Marathi)

आजच्या लेखात आपण PFMS म्हणजे काय, त्या शब्दाविषयी माहिती, PFMS शब्दाचा long form, PFMS full form in marathi जाणून घेऊया.
PFMS अशी प्रणाली आहे ज्याद्वारे भारतातली सरकारी अनुदान लाभार्थ्यांना त्यांचे अनुदान थेट त्यांच्या खात्यात जमा केले जाते. या प्रणालीचा उद्देश हा भ्रष्टाचाराला आळा बसवून लाभार्थ्यांना योजनेचा पूर्ण लाभ मिळावा असा आहे.

• बीबीए फुल फॉर्म

PFMS द्वारे CS schemes म्हणजेच केंद्रीय योजना,CASP schemes म्हणजेच Community Aid and Sponsorship Programme आणि DBT म्हणजेच Direct Benefits Transfer या लाभ लाभार्थ्यांच्या खात्यात जमा केले जातात. यामुळे, भारत सरकारचा प्रत्येक विभाग PFMS द्वारे लाभार्थी (व्यक्ती किंवा संस्था) इलेक्ट्रॉनिक पद्धतीने निधी हस्तांतरित करतो. पुढे, राज्य सरकारे आणि अंमलबजावणी करणार्‍या एजन्सी PFMS द्वारे लाभार्थ्यांना रोख निधी खात्यात देतात.PFMS मध्ये PM-KISAN, NSAP, MNREGASoft, MCTS, यासारख्या योजनांचा समावेश आहे.

PFMS ची उद्दिष्टे –

• निधी हस्तांतरणासाठी पोर्टलवर योजनांचे आकरण करणे.
• EAT (Expenditure Advance Transfer) मॉड्यूलद्वारे अंमलबजावणी करणाऱ्या एजन्सीसाठी निधी व्यवस्थापन सक्षम करणे.
• लाभार्थी आणि इतरांना DBT आणि गैर-DBT पेमेंटची सुविधा देणे.
• योजना/कार्यक्रम व्यवस्थापक.
• कर नसलेल्या पावत्यांचे ई-संकलन सक्षम करणे.
• या प्रणालीद्वारे सबसिडी म्हणजेच अनुदान हे थेट लोकांना त्यांच्या बँक/पोस्ट ऑफिस खात्याद्वारे हस्तांतरित करण्यात येते.
• PFMS चे उद्दिष्ट हे कार्यक्षमता, परिणामकारकता, पारदर्शकता आणि उत्तरदायित्व या मूल्यांची अंमलबजावणी सरकारी यंत्रणांमध्ये आणून नागरिकांना वेळेवर लाभ हस्तांतरित करणे आहे.
• DBT म्हणजेच Direct Benefits Transfer लाभांचे इलेक्ट्रॉनिक पेमेंटमधील विलंब कमी करणे आणि सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे लाभार्थींचे अचूक लक्ष्यीकरण, ज्यामुळे गळती आणि फसवणुकीला आळा घालण्याचा सरकारचा हेतू आहे.
• निधी थेट लोकांपर्यंत हस्तांतरित करणे.
• PFMS चे आजचे प्राथमिक कार्य हे भारत सरकारसाठी सक्षम निधी प्रवाह प्रणाली तसेच पेमेंट आणि अकाउंटिंग नेटवर्कची स्थापना करून सार्वजनिक आर्थिक व्यवस्थापन प्रणाली सुलभ करणे आहे.
• भारत सरकारच्या डिजिटल इंडिया उपक्रमाचा एक भाग म्हणून PFMS विविध भागधारकांना विश्वासार्ह आणि अर्थपूर्ण व्यवस्थापन माहिती प्रणाली आणि प्रभावी निर्णय समर्थन प्रणाली प्रदान करते.
• केंद्राकडून निधीच्या प्रवाहाचे देखरेख अंमलबजावणीच्या सर्वात खालच्या स्तरापर्यंत – दोन्ही राज्य एकत्रित निधी आणि अंमलबजावणी व्यवस्थित पार पाडणे.
• नोंदणी, त्यांच्या बँक खात्यांसह, योजना निधी प्राप्त करणार्‍या सर्व एजन्सींची – ऑपरेशनच्या सर्व स्तरांवर वापरले जाते.
• बँकिंग चॅनेलद्वारे अंतिम लाभार्थ्यांना पेमेंट दिले जाते.
• पंचायत आणि गाव स्तरांसह अंमलबजावणीच्या सर्व स्तरांवर घटक-निहाय खर्च वास्तविक वेळेवर नोंदले जाते.
• कार्यक्रम प्रशासनाच्या सर्व स्तरांसाठी निर्णय समर्थन उपयुक्त प्रणाली आहे.
• सार्वजनिक खर्चामध्ये पारदर्शकता आणि जबाबदारी वाढवणे.

PFMS ची सुरुवात कधी झाली?

कंट्रोलर जनरल ऑफ अकाउंट्स (CGA), खर्च विभाग, वित्त मंत्रालय, भारत सरकार द्वारे पब्लिक फायनान्शियल मॅनेजमेंट सिस्टम (PFMS) हे एक वेब एप्लिकेशन सॉफ्टवेअर आहे.. PFMS ची सुरुवात 2009 मध्ये भारत सरकारच्या सर्व योजना अंतर्गत जारी केलेल्या निधीचा मागोवा घेण्याच्या उद्देशाने आणि कार्यक्रमाच्या अंमलबजावणीच्या सर्व स्तरांवरील खर्चाचा रिपोर्टिंग करण्याच्या उद्देशाने झाली. त्यानंतर, सर्व योजनांच्या अंतर्गत लाभार्थ्यांना थेट पेमेंट मिळवून देण्यासाठी व्याप्ती वाढवण्यात आली.

PFMS चे प्राथमिक उद्दिष्ट एक कार्यक्षम निधी प्रवाह प्रणाली आणि खर्चाचे नेटवर्क स्थापित करणे आहे.

PFMS ने आपल्या देशातील 28 राज्ये आणि 2 केंद्रशासित प्रदेशांच्या विधानमंडळांसह अर्थ प्रणालीसह इंटरफेस स्थापित केला आहे. PFMS हे भारत सरकारच्या केंद्राद्वारे आयोजित केलेल्या योजनांसाठी तसेच निधीच्या केंद्रीय हस्तांतरणाविरूद्ध बजेट, वाटप आणि खर्चासंबंधी डेटाची देवाणघेवाण सुलभ करते.

PFMS कसे काम करते?

डिसेंबर 2013 मध्ये केंद्रीय मंत्रिमंडळाने सर्व राज्यांसाठी PFMS आणि 2017 पर्यंत चार वर्षांच्या कालावधीसाठी खालीलप्रमाणे योजनांना मान्यता दिली :

• सर्व योजना योजनांसाठी एक आर्थिक व्यवस्थापन व्यासपीठ, सर्व प्राप्तकर्त्या एजन्सींचा डेटाबेस, योजना निधी हाताळणाऱ्या बँकेचे एकत्रीकरण, राज्य कोषागारांसह एकत्रीकरण आणि योजना योजनेच्या अंमलबजावणीच्या सर्वात खालच्या स्तरावर निधी प्रवाहाचा कार्यक्षम आणि प्रभावी मागोवा.
• योजना योजनांच्या अंमलबजावणीमध्ये सुसूत्रता वाढविण्यासाठी चांगल्या देखरेख, पुनरावलोकन आणि निर्णय समर्थन प्रणालीसाठी निधीच्या वापराविषयी देशातील सर्व योजना योजना/अंमलबजावणी संस्थांना माहिती प्रदान करणे.
• सार्वजनिक खर्चात सरकारी पारदर्शकता आणणे,योजनांमध्ये संसाधनांची उपलब्धता करणे, आणि वापराबाबत रीअल-टाइम माहितीसाठी उत्तम रोख व्यवस्थापनाद्वारे सार्वजनिक वित्त व्यवस्थापनात परिणामकारकता वाढवली जाते.
• रोल-आउटमुळे सुधारित कार्यक्रम प्रशासन आणि व्यवस्थापन, प्रणालीतील चुका कमी करणे, लाभार्थ्यांना थेट अनुदान आणि सार्वजनिक निधीच्या वापरामध्ये अधिक पारदर्शकता आणि उत्तरदायित्व प्राप्त केली गेली आहे.
• प्रशासन सुधारण्यासाठी एक महत्त्वाचे साधन म्हणून वापरले जाते.

भारत सरकारच्या पेमेंट प्रणालीचा कणा म्हणून, PFMS देशातील सर्व बँकेशी जोडलेले आहे, आणि म्हणूनच, जवळजवळ प्रत्येक लाभार्थी/विक्रेत्याला ऑनलाइन पेमेंट करण्याआधी प्रथम बँकेत खाते असणे आवश्यक आहे.

सध्या, PFMS चा 300 हून अधिक बँकांच्या कोअर बँकिंग सिस्टमशी (CBS) इंटरफेस आहे, ज्यात सर्व सार्वजनिक क्षेत्रातील बँका, तसेच सर्व प्रादेशिक ग्रामीण बँका आणि प्रमुख खाजगी क्षेत्रातील बँका येतात. याचप्रमाणे भारतीय रिझर्व्ह बँक, भारतीय पोस्ट आणि सहकारी बँकांचा समावेश आहे. कालांतराने, एकीकरण सार्वत्रिक बनले पाहिजे या उद्देशाने भारतात कार्यरत असलेल्या सर्व बँकांसोबत इंटरफेस स्थापित करणे आवश्यक आहे. नॅशनल पेमेंट्स कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया (NPCI) सह इंटरफेस देखील विकसित केला गेला आहे जो आधार-संलग्न पेमेंटसाठी प्रमाणीकरण सुलभ करतो.

एकूणच PFMS ही प्रणाली भारत सरकारने सुरू केलेल्या प्रणालाई मधील सर्वोत्तम पैकी एक अशी प्रणाली आहे. या लेखात आपण PFMS full form, PFMS meaning in marathi, आणि PFMS विषयी माहिती जाणून घेतली आहे.

FAQ’s