CRR फुल फॉर्म CRR Full Form In Marathi

CRR Full Form In Marathi बँकेच्या एकूण ठेवींची रक्कम जी लिक्विड कॅश म्हणून ठेवली पाहिजे तिला कॅश रिझर्व्ह रेशो (CRR) असे म्हणतात, तर आज आपण या लेखात CRR Full Form in Marathi, रोख राखीव प्रमाण (CRR) म्हणजे काय, रोख राखीव प्रमाणाची उद्दिष्टे काय, CRR महागाई कशी नियंत्रित करते, आणि CRR विषयी इतर काही माहिती सविस्तर जाणून घेणार आहोत.

CRR Full Form In Marathi

CRR फुल फॉर्म CRR Full Form In Marathi

CRR Full Form in Marathi | CRR Long Form in Marathi

CRR शब्दाचा इंग्रजी भाषेत Full Form हा Cash Reserve Ratio असा होतो. CRR शब्दाचा मराठी भाषेत Full Form हा रोख राखीव प्रमाण असा आहे.

रोख राखीव प्रमाण (CRR) म्हणजे काय? – What is CRR in Marathi?

बँकेच्या एकूण ठेवींची रक्कम जी लिक्विड कॅश म्हणून ठेवली पाहिजे तिला कॅश रिझर्व्ह रेशो (CRR) असे म्हणतात. ही आरबीआयची अट आहे, आणि रोख राखीव आरबीआयकडे साठवले जाते. बँक आरबीआयकडे ठेवत असलेली रोख रक्कम कर्ज देण्यासाठी किंवा गुंतवणुकीसाठी वापरू शकत नाही किंवा त्यावर व्याजही घेऊ शकत नाही.

CRR 4% आहे असा विचार करा. तसे असल्यास, बँकांना प्रत्येक वेळी त्यांच्या ठेवी 100 ने वाढवताना 4 बाजूला ठेवावे लागतील. गणना अगदी सोपी असूनही, CRR चे एकूण अर्थव्यवस्थेवर अनेक परिणाम होतात. अधिक अचूक शब्दात सांगायचे तर, रिझर्व्ह बँकेकडे लिक्विड कॅशसाठी शेड्युल्ड बँकांची पाक्षिक आवश्यकता बँकेकडे असलेल्या एकूण निव्वळ मागणी आणि वेळेच्या दायित्वांच्या (NDTL) 4% च्या खाली येणार नाही याची खात्री करणे आवश्यक आहे.

4% ची ही टक्केवारी बदलू शकते. पूर्वी CRR मध्ये 3% आणि 20% च्या दरम्यान चढ-उतार होत असे. शेड्युल्ड बँकांसाठी CRR ला सध्या वरच्या आणि खालच्या मर्यादा नाहीत. CRR ची संकल्पना अधिक चांगल्या प्रकारे समजून घेण्यासाठी या उदाहरणाचा विचार करा: जर बँकेकडे निव्वळ मागणी आणि वेळेच्या ठेवी रु.10,00,000 आणि CRR 8% आहे, ते RBI कडे रू.8,00,000 तरल रोख स्वरूपात राखले पाहिजे.

रोख राखीव प्रमाणाची उद्दिष्टे काय – Objectives of cash reserve ratio

  • CRR हे सुनिश्चित करते की बँका नेहमीच तरलतेची किमान पातळी राखतात. जास्त मागणी असली तरीही ग्राहक या पद्धतीने निधी सहज मिळवू शकतात.
  • याचे वर्णन करण्याचा आणखी एक मार्ग म्हणजे RBI कडे बँकेच्या ठेवींचा एक भाग असल्याने, तो भाग, CRR द्वारे परिभाषित केल्याप्रमाणे, सुरक्षित आहे.
  • CRR महागाई नियंत्रणात मदत करते. जेव्हा महागाई जास्त असते तेव्हा बँकांना अधिक कर्ज देण्यापासून परावृत्त करण्यासाठी CRR वाढवला जाऊ शकतो.
  • CRR हे कर्जाच्या मूळ दराशी देखील जोडलेले आहे, ज्याच्या खाली बँका कर्ज देऊ शकत नाहीत. बेस रेट कर्ज देण्यामध्ये पारदर्शकता सुनिश्चित करतो आणि सीआरआर त्यासाठी संदर्भ दर म्हणून काम करतो
  • CRR अर्थव्यवस्थेतील पैशाचा पुरवठा नियंत्रित करण्यास मदत करते. जेव्हा CRR कमी होतो तेव्हा त्याचा अर्थव्यवस्थेवर सकारात्मक परिणाम होतो.

CRR महागाई कशी नियंत्रित करते

सीआरआरचा देशाच्या अर्थव्यवस्थेतील तरलतेच्या पातळीवर परिणाम होतो आणि त्यामुळे त्याचा थेट परिणाम महागाईवर होतो. अर्थव्यवस्थेतील पैशाचा पुरवठा नियंत्रित करण्यासाठी CRR हा RBI च्या नळांपैकी एक आहे.

जर महागाई जास्त असेल आणि पैशाचा पुरवठा जास्त असेल तर, RBI CRR ची गरज वाढवण्याचा निर्णय घेईल, ज्यामुळे बँकांची कर्ज देण्याची क्षमता कमी होईल. कमी कर्जासह, अर्थव्यवस्थेतून कमी पैसा वाहतो आणि महागाईवर कमी दबाव टाकतो.

रोख राखीव प्रमाण का बदलत राहते

ग्राहकांना CRR चा फायदा होतो कारण हे सुनिश्चित करते की पैसे काढण्याद्वारे निधीच्या मागणीतील वाढ हाताळण्यासाठी बँकांकडे पुरेशी तरलता आहे. त्याशिवाय, RBI आपली इतर उद्दिष्टे पूर्ण करण्यास आणि CRR कमी करण्यास किंवा वाढविण्यास स्वतंत्र आहे, याचा अर्थ अर्थव्यवस्थेतील पैशाच्या प्रवाहावर अधिक चांगल्या प्रकारे नियंत्रण ठेवण्यासाठी बँकांना आवश्यक असलेल्या CRRचे नियमितपणे नियमन करू शकते. कारण हे उद्दिष्ट आर्थिक गतिशीलतेच्या अधीन आहे आणि अशा प्रकारे बदलाच्या अधीन आहे, रोख राखीव प्रमाण नियमितपणे चढ-उतार होण्यास बांधील आहे.

CRR चा अर्थव्यवस्थेवर कसा परिणाम होतो

कॅश रिझर्व्ह रेशो (CRR) हा RBI च्या चलनविषयक धोरणाचा एक महत्त्वाचा घटक आहे, ज्याचा उपयोग देशाचा पैसा पुरवठा, चलनवाढीचा स्तर आणि तरलता नियंत्रित करण्यासाठी केला जातो. सीआरआर जितका जास्त असेल तितकी बँकांकडे तरलता कमी असेल आणि त्याउलट. उच्च चलनवाढीच्या काळात अर्थव्यवस्थेतील पैशाचा प्रवाह कमी करण्याचा प्रयत्न केला जातो.

परिणामी, RBI CRR वाढवते, ज्यामुळे बँकांना उपलब्ध कर्जपात्र निधीची रक्कम कमी होते. परिणामी, गुंतवणूक मंदावते आणि अर्थव्यवस्थेतील पैशाचा पुरवठा कमी होतो. त्यामुळे अर्थव्यवस्थेच्या विकासाला खीळ बसत आहे. तथापि, यामुळे महागाई कमी होण्यासही हातभार लागतो.

जेव्हा आरबीआयला सिस्टीममध्ये निधी इंजेक्ट करायचा असतो, तेव्हा ते CRR कमी करते, ज्यामुळे बँकांकडे कर्जपात्र निधी वाढतो. या बदल्यात, बँका विविध गुंतवणुकीच्या उद्देशाने व्यवसाय आणि उद्योगांना मोठ्या प्रमाणात कर्ज मंजूर करतात. हे अर्थव्यवस्थेतील एकूण पैशाचा पुरवठा देखील वाढवते. यामुळे शेवटी अर्थव्यवस्थेच्या वाढीचा दर वाढतो.

FAQ

सध्याचा CRR दर काय आहे ?

CRR हा RBI च्या चलनविषयक धोरणाचा प्रमुख घटक आहे आणि सध्याचा CRR दर 3% आहे. CRR दरासाठी पूर्वीची खालची मर्यादा 3% होती हे लक्षात घेता, सध्याचा दर कमी मानला जाऊ शकतो.

CRR ची गणना कशी केली जाते ?

CRR ची गणना बँकेच्या NDTL ची टक्केवारी म्हणून केली जाते, म्हणजेच निव्वळ मागणी आणि वेळ दायित्वे. NDTL ची व्याख्या बँकेची एकूण मागणी आणि वेळेची देयके (ठेवी) सार्वजनिक किंवा इतर बँकांनी इतर बँकांमध्ये कमी ठेवी म्हणून केली आहे.

CRR शब्दाचा इंग्रजी भाषेत Full Form काय आहे ?

CRR शब्दाचा इंग्रजी भाषेत Full Form हा Cash Reserve Ratio असा होतो.

CRR शब्दाचा मराठी भाषेत Full Form काय आहे ?

CRR शब्दाचा मराठी भाषेत Full Form हा रोख राखीव प्रमाण असा आहे.

Leave a Comment